چکيده:
عوامل نادیده گرفتن غدیر بعد از رحلت پیامبر با تأکید بر مواضع سیاسی» نوشتار حاضر با عنوان بحثی تاریخی- روایی است که نظر به اهمیت و جایگاه ولایت و رهبری امّت، «( مواضع سیاسی ضرورت تداوم را پیامبر ( ص)بعد از او ایجاب می کند تا مهمترین این عوامل بررسی شود تا پاسخگوی سؤالات و شبهات فراوانی باشد که در عصر حاضر از سوی دشمنان شیعه در اذهان اقشار مختلف جامعه القاء می شود . ضرورت این تحقیق زمانی آشکار می شود که بدانیم عدم بصیرت در مقابل حیله های دشمنان موجب می شود که بسیاری از حقایق مورد غفلت یا انکار قرار گیرد؛ لذا به منظور دفاع از اصل ولایت و رهبری و نبودن اثری جامع به این شکل در این زمینه به تبیین مهمترین عوامل سیاسی که سبب نادیده گرفتن غدیر شد پرداخته می شود تا از این طریق یکی از پایه های اصول دین که امامت است مستحکم گردد. غدیر خم آبگیری است بین مکه و مدینه که پیامبر ( ص)در آن جا امام علی ( ع)را به فرمان خداوند به جانشینی خود برگزید و بیعت با حضرت ( ص) نیز تحقق یافت. اما حدود هفتاد روز بعد و با رحلت رسول خدا ( ص)این واقعه به عللی از جمله علل سیاسی، نادیده گرفته شد . عامل سیاسی در این اثر به معنای هر نوع فعالیت، تصمیم، انگیزه و توطئه بر ضد غدیر می باشد که مخالفان ولایت امام علی ( ع) از زمان واقعه غدیر تا ایام بعد از رحلت پیامبر ( ص)اقدام به آن نمودند . مهمترین عامل سیاسی که ریشه اش به قبل از اسلام برمی گردد بقای حس رقابت و برتری جویی قبایل عرب به ویژه قریش نسبت به پیامبر ( ص) و خاندان ایشان بود که هرگز حاضر نمی شدند شخصی از بنی هاشم بر آنان حکومت کند، لذا بارها تلاش کردند تا رسول خدا ( ص)را از رسالتش باز دارند. اما به خاطر عدم توانایی در سوق دادن این منصب الهی به سوی خود، برای تصاحب جانشینی حضرت ( ص) سرمایه گذاری کردند . با اعلام ولایت امام علی ( ع)در غدیر کینه هایشان دو چندان می شود و با تشکیل محافل و مجالس حزبی و گروهی شروع به توطئه چینی بر ضد غدیر می نمایند و با سرپیچی از شرکت در سپاه اسامه و نیز جلوگیری از نگارش وصیت پیامبر خدا ( ص)درباره ی جانشینی امام علی ( ع)زمینه های رسیدن او به خلافت را از بین می برند. و سرانجام در ادامه ی این سناریوی شوم، پس از ارتحال نبی اکرم ( ص)در سقیفه با آغاز رقابت های قبیله ای و ملاک های جاهلی علناً از امام علی ( ع)روی می گردانند و ابوبکر را به عنوان خلیفه ی مسلمین انتخاب می کنند . سپس در تحکیم حکومت خویش اقدام به غصب فدک نموده و با جلوگیری از نقل و انتشار حدیث خصوصاً احادیث مربوط به فضائل امام علی ( ع) و شایستگی او برای خلافت؛ پایه های حکومت خود را تثبیت می کند . متن حاضر در سه بخش جمع آوری شده و با استفاده از منابع تاریخی- روایی همچون تاریخ یعقوبی، تاریخ ابن اثیر، سیره ابن هشام، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، الارشاد شیخ مفید، بحارالأنوار، صحیح مسلم، صحیح بخاری و… به بررسی این عوامل می پردازد و در مجموع ثابت می کند کسانی که آرزوی خلافت را در سر می پرورانند و حکومت بنی هاشم به خصوص امام علی ( ع)را تاب نمی آورند، با فریب افراد جاهل و مردمی که پایبند به رسومات و سنت های غلط قبیلگی بودند؛ با توطئه های علنی و پنهان بر ضد امام علی ( ع)شورش کرده و حق او را در غدیر نادیده گرفتند . لازم به ذکر است که نوع این تحقیق بنیادی بوده و ماهیت آن تاریخی، توصیفی است و مطالب به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است . کلید واژه ها : غدیر خم ، قریش ، مهاجران ، انصار ، سیاست ، سقیفه بنی ساعده ، خلافت ، امام علی ( ع)، پیامبر ( ص)

زهرا جمشیدی

استاد راهنما : رحمت آبادی اعظم

استاد مشاور : جواهری آلا

دانشگاه : حوزه علمیه خراسان

واحد : مدرسه علمیه فاطمة الزهراء(س) مشهد