چکيده:

این پایان نامه با موضوع « بررسی آیات مربوط به ولایت علی(علیه السلام) در قرآن و حدیث از نظر فریقین» از یک مقدمه، چهار فصل و یک خاتمه تشکیل شده است. تحلیل لزوم مسئله ولایت و اهمیت آن در جامعه، بیان شیوه بحث، ذکر معانی مختلف ولایت درقرآن و ذکر اقسام ولایت خداوند (تکوینی وتشریعی) از موارد طرح شده در مقدمه است. فصل اول در مورد آیه پنجاه و پنجم سوره مبارکه مائده(انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنواالذین یقیمون الصلوة و یوتون الزکوة و هم راکعون) است. عده زیادی از مفسران و بزرگان اهل سنّت با عبارات مختلف، شأن نزول این آیه را در حق علی(علیه السلام) ذکر کرده اند. از نظر شیعه نیز نزول این آیه به طور قطع در شأن علی(علیه السلام) است. اشکالات وارد شده بر دلالت آیه فوق بر ولایت علی(علیه السلام) و جواب آنها از مباحث دیگر این فصل است. فصل دوم در مورد آیه شصت و هفتم سوره مبارکه مائده ( آیه تبلیغ) است: (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته…). علمای اهل سنّت از قبیل: سیوطی در درالمنثور، قاضی شوکان در فتح القدیر از ابن ابی حاتم، ابی مردویه و… معتقدند که این آیه در روز عید غدیر و در شأن حضرت علی(علیه السلام) نازل شده است. علما و مفسران شیعه نیز بر این مسئله اتفاق نظر دارند که این آیه در روز عید غدیر و دربارة ولایت امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) نازل شده است. آیه اول و دوم سوره مبارکه معارج (سئل سائل بعذاب واقع، للکافرین لیس له دافع) از دلایل ولایت امیر المؤمنین علی(علیه السلام) است. مفسران شیعه اتفاق نظر دارند که این آیه در جریان به ولایت رسیدن علی(علیه السلام) در غدیر خم نازل شده است. همچنین مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر، سی تن از علمای اهل سنّت را با ترتیب زمانی با سند و کتب شان نام می برد که نزول این آیه را در جریان غدیر دانسته اند. در ادامة این فصل، اشکالات وارده شده بر دلالت آیة اول و دوم سوره معارج بر جریان عید غدیر و ولایت امیرالمؤمنین و جواب آن ها آمده است. فصل سوم در مورد آیه سوم سوره مبارکه مائده ( الیوم اکملت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا…) است. علما و بزرگان عامه معتقدند این آیه درباره به خلافت رسیدن امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) در عید غدیر خم نازل شده است. مفسّران شیعه نیز در مورد این مسئله، اتفاق نظر دارند، فصل چهارم در مورد آیه سی و سوم سوره مبارکه احزاب(انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا) است. بنا به فرمودة مرحوم سلطان الواعظین، علما و بزرگان اهل سنّت نزول آیه تطهیر را در مورد پنج تن آل عبا دانسته اند. و نظر علمای شیعه نیز همین است. در پایان به بررسی رویدادهای روز عید غدیر (حدیث غدیر)، سند حدیث غدیر، اشکالات وارد شده بر حدیث غدیر و جواب آنها، حدیث منزلت(انت منی بمنزله هارون می موسی) و سند آن و بررسی حدیث یوم الانذار ( وانذر عشیرتک الاقربین)، پرداخته شده است.

حسنی، غلامرضا

مقطع : کارشناسي ارشد

استاد راهنما : جنتی فر، محمد

رشته گرایش : علوم قرآن و حدیث

استاد مشاور : حسینیان، محمدجعفر

دانشگاه : جامعهه المصطفی

تاريخ دفاع : ۱۳۸۰