ویروس كرونا و هر عامل بیماری زای دیگر، عواملی مادی هستند كه تنها به سبب آلودگی محیطی و بیماری های زمینه ای اثر گذاشته و تنها راه مبارزه با آن رعایت اصول بهداشتی و كنترل های پزشكی است و دعا و توسل اموری خرافی است كه موجب بی اعتنایی به روش های علمی و معتبر و به تعویق افتادن درمان می شود?
پاسخ
اولاً:
یكی از آفت های بزرگ در فرایند شناخت و مبارزه با مشكلات مادی و روانی بشر، تك سونگری و تقلیل گرایی است كه از نظر عقل و علم مردود است. تقلیلِ علل پدید آمدن و شیوع بیماری ها به مسائل بهداشت محیطی و جسمی، نوعی تقلیل گرایی، یعنی فرو كاهش علل یك پدیده به علل مادی و محسوس است! بی شك عقل و علم بشر محدود است و با وجود پیشرفت های زیادی كه در علوم طبیعی و انسانی صورت گرفته، بشر هرگز نمی تواند به صورت یقینی ادعا كند كه می تواند به همه پدیده ها از همه ابعاد، سطوح و زوایا آگاه شده و آنها را در كنترل خود در آورد. زندگی انسان ها بسیار پیچیده تر از آن است كه عقل و علم به همه ابعاد آن آگاه شود. به همین سبب تقلیل علت یك بیماری یا شیوع آن در امور مادی، خطای علمی و عقلی بزرگی است. در آیات قرآن كریم و روایات معتبری كه از پیشوایان دینی به ما رسیده، علل ایجاد و شیوع برخی از بیماری ها، به خصوص بیماری های بنیان كن، فراگیری برخی از گناهان عنوان شده است. امام رضا (علیه السلام) می فرماید: «هرگاه انسان ها گناهان جدیدی ابداع كنند، خداوند بلای جدیدی را بر آنان مسلط می كند!» (صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۸۷ق، ج ۲، ص۲۷۷) بنابراین همچنانكه می بایست به نظر پزشكان در رعایت امور بهداشتی جسمی و محیط زیست توجه كرد، باید به نظر متخصصان دینی و وجدان اخلاقی در اینكه شیوع گناهان و رفتارهای غیر اخلاقی هم در این امر عاملیت دارد، اعتنا كنیم.
ثانیاً:
مشكلات مادی و بیماری های جسمی زنجیره ای از علل و عوامل دارند كه برخی مادی و برخی ممكن است روحی – معنوی باشد. اگر چه علل و عوامل روحی و معنوی هم معمولا با وساطت علل مادی در جسم و محیط انسان ها اثر می گذارد، ولی از لحاظ عقلی و علمی نمی توان ادعا كرد كه مشكلات و بیماری های جسمی فقط علل و عوامل جسمی دارد و به همین دلیل نمی توان پناه بردن به خداوند، دعا و توسل برای دفع و رفع بیماری را مورد توجه قرار نداد.
ثالثاً:
امروزه در روان پزشكی، پزشكی و روان شناسی مدرن اثبات شده كه منشأ بسیاری از بیماری های جسمی و از جمله بیماری های صعب العلاج، نابسامانی های روانی مثل استرس، اضطراب و افسردگی است. بیماری های روان تنی، بیماری های جسمی با منشأ روانی است. از این رو اگرچه رعایت اصول و مسائل بهداشتی اهمیت دارد، اما به تنهایی نمی تواند بیماری ها را از بین ببرد یا از آن پیشگیری كند. مشكلات روان شناختی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و انسان را در برابر بیماری ها آسیب پذیر می كند. اعتقادات دینی، دعا، مناجات با خدا و توسل به ارواح پاكان علاوه بر آثار معنوی و تكوینی، عامل مهمی در آرامش، امید و احساس تسلط بر زندگی است و به تقویت سیستم ایمنی كمك فراوان می كند. افراد بی دین و لامذهب، به سبب اینكه در بحران ها ممكن است خود را ببازند و احساس تنیدگی و ناامیدی كنند، در برابر بیماری ها آسیب پذیری بیش تری دارند.
خرافی دانستن دعا و توسل و واسطه قراردادن معصومان (علیهم السلام) برای رفع حاجات از جمله بیماری ها، خلاف عقل و منطق است. فكر و رفتار خرافی، آن است كه از سوی عقل یا علم یا دین الهی تأیید نشود و اندیشه یا رفتاری كه از سوی دین تأیید شود، حتی اگر عقل و علم بشر به درستی و سودمندی آن آگاه نشود، خرافی نخواهد بود.
